W północno-wschodniej części Mazowsza, wśród lasów Puszczy Zielonej, położony jest rezerwat Torfowisko Serafin. Jest to rozległe bagno, w miejscu którego – jeszcze niedawno – znajdowało się polodowcowe jezioro. Na wielu mapach możemy znaleźć nazwę Jezioro Serafin, chociaż otwartego lustra wody już nie ma. Kilka tysięcy lat temu jezioro wypełniało całą nieckę, a jego brzegi dochodziły do wysokich wydm i wyniesień morenowych powstałych podczas ostatniego na tych terenach zlodowacenia. To płytkie jezioro z czasem wypełniało się namułami i torfami, które wypełniły całą nieckę. Jeszcze w okresie międzywojennym istniało lustro wody, a pływający kożuch roślinności wodnej w niektórych miejscach był cienki i chodzenie po nim było bardzo niebezpieczne. W ostatnich kilkudziesięciu latach w wyniku przeprowadzonych melioracji poziom wody znacznie obniżył się, co sprzyjało dalszemu, przyspieszonemu zarastaniu jeziora. Obecnie tzw. pływające pło, czyli powierzchniowa warstwa roślinności wodnej i bagiennej jest zwarta, ale ugina się pod ciężarem człowieka. Pod nią znajduje się uwodniony torf i namuły. Wypełniona torfami dawna misa jeziorna jest płaska jak stół. Powstałe tu dawno temu naturalne zbiorowiska roślinne zostały zamienione przez człowieka w łąki uprawne. Na wyniesieniach okalających łąki rozsiadły się lasy i osiedla ludzkie. Od południa – wciśnięta między torfowisko a lasy Puszczy Zielonej – znajduje się niewielka wieś Serafin. Od północy – także między niedawnym jeziorem a lasami – położone są nieliczne zabudowania wsi Pupkowizna, a od zachodu rozsiadły się na wyniesieniu – jak na grzędzie – zabudowania wsi Grzęda. Rezerwat Torfowisko Serafin zajmuje 184,92 ha powierzchni. W większości jest to bagno traktowane – z gospodarczego punktu widzenia – jako nieużytek. Znaczną część powierzchni rezerwatu stanowią grunty prywatne, w większości mieszkańców wsi Serafin i Łyse. Około 30% powierzchni należy do Skarbu Państwa, a 4% do Nadleśnictwa Myszyniec. Dokumentacja przyrodnicza rezerwatu została sporządzona w roku 1995, w roku następnym opracowano projekt ścieżki przyrodniczej, a w latach 1997-1998 zbudowano kładkę wchodzącą w głąb bagna, łącznie z tablicami informacyjnymi zawierającymi opisy roślin i zwierząt, wieżę widokową i parking. Projekt ścieżki przyrodniczej oraz jej budowę sfinansowano ze środków Fundacji Eko Fundusz Wojewody Ostrołęckiego, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Ostrołęce oraz Urzędu Gminy Łyse. Obecnie najważniejszym zadaniem jest wykupienie prywatnych gruntów oraz ustanowienie stałego nadzoru nad rezerwatem. Na torfowisku dominują wodne i bagienne zbiorowiska roślinne. Największą powierzchnię zajmują zbiorowiska torfowiskowo-turzycowe występujące głównie w zachodniej i środkowej części rezerwatu. Głównym gatunkiem jest mech torfowiec, tworzący razem z innymi gatunkami charakterystyczny, zwarty „kożuch”. Z innych gatunków licznie występuje w tym zbiorowisku żurawina błotna, gatunek powszechnie znany, której jagody są zbierane przez ludzi i używane do przetworów oraz do celów leczniczych. Niektóre fragmenty torfowiska porośnięte są krzewiastymi wierzbami, brzozami, olszą szarą i innymi gatunkami drzew, co świadczy o postępującym osuszaniu bagna. Najliczniej reprezentowane są zbiorowiska turzycowe. Szuwar turzycy dzióbkowatej występuje na całej powierzchni rezerwatu, ale w największych płatach w części południowej, podobnie jak turzyca błotna. Zespół turzycy sztywnej był stwierdzony tylko w części północnej, a zespół turzycy zaostrzonej rozsiany jest małymi płatami w południowo-wschodniej i północno-zachodniej części torfowiska.

Najbardziej zróżnicowana jest południowa część torfowiska, w której najdłużej zachowało się lustro wody. Występują tu jeszcze zbiorowiska typowo wodne, takie jak szuwar trzcinowy, szuwar skrzypu bagiennego i pałki szerokolistnej. Pasmowy układ tych zbiorowisk jest dobrze widoczny. Miejscami łanowo występuje paproć narecznica błotna, tworząca odrębny zespół. Bardzo interesująca jest flora rezerwatu. Badania przeprowadzone w roku 1982 wykazały występowanie rzadkiego gatunku wierzby lapońskiej. W roku 1995 nie znaleziono jednak tego gatunku, który prawdopodobnie wyginął. Z roślin objętych ochroną gatunkowa licznie występuje rosiczka okrągłolistna, storczyki – krwisty i plamisty – oraz kruszczyk błotny. Z gatunków rzadkich na uwagę zasługują: turzyca obła, dwupienna i bagienna, wełnianka delikatna, przęstka pospolitą, nasięźrzał pospolity, kozłek dwupienny. Niektóre z wymienionych gatunków występują w rezerwacie licznie. Do ciekawostek florystycznych należy zaliczyć także dwa gatunki mchów reliktowych (pozostałości po epoce lodowcowej). Bagno Serafin daje schronienie wielu gatunkom ptaków, ssaków, gadów, płazów, owadów i innych zwierząt. Jeszcze kilkanaście lat temu wczesną wiosną tokowało tu kilka kogutów cietrzewia, gatunku wymierającego w Polsce w bardzo szybkim tempie. W latach 1995-1998 obserwowano na terenie rezerwatu zaledwie dwie kury i jednego koguta tego pięknego ptaka. Najpiękniejszym i najbardziej okazałym ptakiem rezerwatu Torfowisko Serafin jest żuraw. Corocznie gniazdują tu 2 pary lęgowe, a w okresie letnim na torfowisko przybywa kilka rodzin żurawi gniazdujących w okolicy. Na terenie rezerwatu znajdują obfitość pożywienia i schronienie przed człowiekiem i drapieżnikami. Często z bagna dochodzi charakterystyczny klangor nawołujących się ptaków.gniazdują inne rzadkie gatunki ptaków – wodnik, brzęczka, trzcinniczek, kaczki krzyżówki. Najliczniej reprezentowane są niektóre gatunki typowo szuwarowe, takie jak potrzos i rokitniczka, znajdujące na terenie rezerwatu doskonałe warunki życia. Bardzo liczny jest także niepozornie ubarwiony świergocek łąkowy, gatunek występujący w kraju lokalnie i zazwyczaj nielicznie. Dosyć liczna jest także dziwonia. Samce tego gatunku są podobne do gila ze względu na karminowa zabarwienie głowy i piersi. Obecność dziwonii można najłatwiej stwierdzić po melodyjnym, fletowym śpiewce, którym samiec – podobnie jak inne ptaki – wabi partnerkę i ogłasza rywalom zajęcie terytorium lęgowego. Na bardziej suchych fragmentach rezerwatu, szczególnie w części zachodniej, gnieżdżą się ptaki typowe dla łąk i pól, takie jak przepiórka, derkacz, pliszka żółcą, skowronek polny, pokląskwa, a na otaczających bagno łąkach także czajka, rycyk, brodziec krwawodzioby i bardzo rzadki i piękny kulik wielki. Rezerwat jest często odwiedzany przez ptaki drapieżne gniazdujące w okolicznych lasach lub w krajobrazie rolniczym – pustułki, myszołowy, kobuzy, błotniaki łąkowe, jastrzębie. Zlatują one na torfowisko aby szukać tu pożywienia. Królem rezerwatu jest łoś. Ten wielki ssak, dzięki specjalnej budowie racic, potrafi bez trudu poruszać się po trzęsawisku. Znajduje tu obfitość pożywienia i bezpieczeństwo. Często przebywają tu także sarny, zające i drobne gatunki ssaków, takie ryjówka aksamitna, nornik zwyczajny czy nornica ruda, a na polowania zapuszczają się tu lisy. Z płazów występują dwa gatunki ropuch (szara i zielona), żaby brunatne (trawna i moczarowa), a w rowach i oczkach wodnych żaby zielone. Liczna jest jaszczurka żyworódka. Dzięki bardzo wysokim walorom przyrodniczym, krajobrazowym i dydaktycznym,powstał pomysł zbudowania na terenie rezerwatu ścieżki przyrodniczej, która rozpoczyna się parkingiem z tablicą informacyjną przedstawiającą mapę rezerwatu z głównymi zbiorowiskami roślinnymi oraz rzadkimi i chronionymi gatunkami roślin i ptaków. Na skraju bagna zbudowano wieżę obserwacyjną z której rozciąga się widok na całą południową część rezerwatu. Od parkingu do wieży prowadzi przez łąki otaczające rezerwat żwirowa ścieżka. Ze względu na trudno dostępny i niebezpieczny dla człowieka teren, na bagnie zbudowano drewnianą kładkę wchodzącą w głąb rezerwatu na kilkaset metrów. Na kładce znajduje się 30 tabliczek informacyjnych przytwierdzonych do barierek z kolorowymi zdjęciami, rysunkami i opisami najważniejszych zbiorowisk roślinnych, charakterystycznych dla tego torfowiska roślin i ptaków. Zwiedzający rezerwat mogą zapoznać się z występującymi tuż przy kładce roślinami i zbiorowiskami. Rezerwat tętni życiem wiosna i o tej porze roku możemy zobaczyć tu i usłyszeć wiele gatunków zwierząt, szczególnie ptaków. Liczne są także ważki, świtezianki, motyle, chrząszcze, pająki i niestety także komary. W drugiej połowie lata i jesienią, większość ptaków opuszcza rezerwat odlatując na zimowiska. Pozostają ssaki, gady, płazy i niektóre zimujące tu ptaki – na przykład cietrzewie, kuropatwy, sroki, trznadle. Rezerwat można zwiedzać poruszając się tylko po zbudowanej w tym celu kładce. Wchodzenie na pływające pło mszane jest niebezpieczne, gdyż pod wpływem ciężaru człowieka może ono ulec przerwaniu. Powoduje to także niszczenie roślin i płoszenie zwierząt.

W rozległych podtapianych szuwarach Przyrodzie tego pięknego zakątka zagraża wiele niebezpieczeństw. Zarastanie i wypłycanie jeziora jest procesem naturalnym, ale w ostatnich dziesięcioleciach proces ten ulega gwałtownemu przyśpieszeniu, ze względu na pewne działania podejmowane przez człowieka. Najważniejszym z nich jest prowadzenie na szeroką skalę melioracji odwadniających, powodujących osuszanie bagien, szybki odpływ wiosennych roztopów i obniżanie się poziomu wód gruntowych. Kilkadziesiąt lat temu przekopano przez całe torfowisko głęboki rów, co z pewnością przyśpieszyło osuszanie bagien. Dalsze obniżanie poziomu wody może doprowadzić w szybkim tempie do całkowitej degradacji torfowiska. Niektóre jego fragmenty, szczególnie na obrzeżach, uległy znacznemu przesuszeniu i zarastają krzewiastymi wierzbami i brzozą. Niezbędne są działania zmierzające do zahamowania tych niekorzystnych tendencji. Można to osiągnąć tamując odpływ wody z rezerwatu oraz wycinając – na pewnych fragmentach -zakrzaczenia. Ochrona rezerwatowa nie powinna polegać na całkowitym pozostawieniu takich obiektów jak Torfowisko Serafin samemu sobie. Dopuszczalna – a nawet niezbędna -jest ingerencja powstrzymująca niekorzystne procesy, tym bardziej, że zachodzą one w dużej mierze z winy człowieka. Miejmy nadzieję, że zbudowana w rezerwacie ścieżka przyrodnicza pozwoli wielu ludziom na bliższe poznanie piękna tego zakątka Puszczy Zielonej, a dalsze działania człowieka będą zmierzać do bardziej skutecznej ochrony.